Αυτό που καταλαβαίνουν όλοι οι άνθρωποι όταν έρχονται αντιμέτωποι με την θνητότητα (τη δική τους ή κάποιου οικείου προσώπου), είναι πως σπατάλησαν πολύ χρόνο.
Δεν είναι μόνο τί κάναν με τον χρόνο τους, οτι σπατάλησαν πολύ χρόνο δουλεύοντας ή τσεκάροντας συνέχεια το κινητό τους, είναι οτι νοιάζονταν για τα λάθος πράγματα.
Μετανιώνουν για τα πράγματα τα οποία μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον τους. Η προσοχή τους ήταν κλειδωμένη σε “μικρές” ανησυχίες, χρόνο μετά τον χρόνο, όταν η ζωή ήταν “φυσιολογική”.
Και αυτό είναι παράδοξο φυσικά επειδή όλοι ξέρουμε πως αυτή η στιγμή έρχεται. Δεν το ξέρετε; Δεν το ξέρετε πως θα έρθει μία μέρα που θα είστε άρρωστοι ή κάποιο κοντινό σας πρόσωπο πεθάνει και θα κοιτάτε πίσω στα πράγματα για τα οποία ενδιαφερόσασταν και θα μετανιώνετε;
Ακόμα κι αν ζήσει κάποιος μέχρι τα 100, εντέλει δεν υπάρχουν τόσες πολλές μέρες στη ζωή.
Είναι πάντα “τώρα”. Όσο κι αν πιστεύει κάποιος πως πρέπει να προγραμματίσει το μέλλον, η πραγματικότητα της ζωής όλων μας, είναι το τώρα. Όσον αφορά την συνειδητή εμπειρία, η πραγματικότητα της ζωής μας, είναι πάντα “τώρα”.
Νομίζω πως αυτή είναι μία απελευθερωτική αλήθεια σχετικά με την φύση του ανθρώπινου νου, νομίζω πως αυτό είναι το πιό σημαντικό πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε, εάν θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι σε αυτή τη ζωή.
Το παρελθόν είναι μία ανάμνηση, είναι μία σκέψη που εμφανίζεται στο παρόν. Το μέλλον είναι απλά μία ακόμα σκέψη που εμφανίζεται τώρα στο μυαλό μας.
Το μοναδικο πράγμα που πραγματικά έχουμε είναι αυτή την στιγμή.
Κι αυτή.
Κι αυτή.
Και περνάμε το μεγαλύτερο τμήμα της ζωής μας ξεχνώντας αυτή την αλήθεια. Αγνοώντας την. Και το τρομακτικό είναι πως το καταφέρνουμε αυτό. Καταφέρνουμε να μην συνδεθούμε ποτέ πραγματικά με την παρούσα στιγμή και να βρούμε νόημα, ολοκλήρωση και ευτυχία σε αυτή, επειδή συνέχεια ελπίζουμε να γίνουμε ευτυχισμένοι στο μέλλον.
Και το μέλλον ποτέ δεν έρχεται.
Ακόμα κι όταν νομίζουμε πως βρισκόμαστε στο παρόν, με πολλούς τρόπους το αγνοούμε περιμένοντας αυτό που θα έρθει. Συνέχεια λύνουμε κάποιο πρόβλημα. Κι όμως. Είναι δυνατόν απλά να “αφήσεις” τα προβλήματα και τις σκέψεις συνολικά, έστω και για μία στιγμή και να ευχαριστηθείς αυτό το οποίο είναι αληθινό στη ζωή σου στο παρόν.
Υπάρχουν περισσότερες συνάψεις σε ένα τετραγωνικό εκατοστό εγκεφάλου απο τα αστέρια στον γαλαξία μας. Παρ’όλα αυτά η ψυχολογική μας εμπειρία δεν μας δίνει κάποιο στοιχείο για τη λειτουργία του μυαλού μας.
Κι όμως, εάν αναρωτηθούμε τί είναι αυτό το οποίο έχει πραγματικά σημασία σε αυτή τη ζωή, εντέλει βλέπουμε πως το μοναδικό πράγμα που έχει σημασία είναι η συνείδηση και το περιεχόμενό της κάθε στιγμή.
Η συνείδηση, η ψυχολογική εμπειρία της ζωής είναι τα πάντα.
Η εμπειρία μας απο τον κόσμο, η εμπειρία μας απο αυτούς για τους οποίους νοιαζόμαστε είναι θέμα της συνείδησής μας. Οποιαδήποτε λοιπόν κι αν είναι η προέλευση της συνείδησης (είτε είναι το μηχανικό αποτέλεσμα της λειτουργίας του μυαλού μας είτε είναι ένδειξη ύπαρξης “ψυχής”), το πιό σημαντικό ερώτημα το οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε είναι “πώς μπορούμε πραγματικά να αυτοπραγματωθούμε σε αυτή τη ζωή”.
Πώς μπορούμε να ζήσουμε μία ζωή η οποία πραγματικά αξίζει να τη ζήσει κάποιος, δεδομένου ότι αυτή η ζωή θα τελειώσει.
Το πλαίσιο λοιπόν απο το οποίο βιώνουμε την παρούσα στιγμή είναι φυσικά σημαντικό επειδή σε μεγάλο βαθμό καθορίζει την εμπειρία μας απο την ζωή, αλλά φαίνεται πως είναι δυνατόν να ζήσουμε χωρίς την ύπαρξη κάποιου πλαισίου με το οποίο μεταφράζουμε την κάθε στιγμή.
Να παρατηρήσουμε την παρούσα στιγμή τόσο προσεκτικά, ώστε να μην κάνουμε κάτι σε αυτή. Ώστε να μην την μεταφράζουμε.
Μπορεί να αισθάνεται κάποιος πως η συνείδησή του βρίσκεται μέσα στο κεφάλι του (ή πίσω απο το πρόσωπό του), αλλά σε επίπεδο εμπειρίας,η συνείδηση δεν είναι τίποτα άλλο εκτός απο αισθήσεις οι οποίες εμφανίζονται και φεύγουν. Η μόνη ένδειξη πως έχει κάποιος πρόσωπο ή κεφάλι, είναι η αίσθηση που έχει απο αυτό. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο η μόνη ένδειξη που έχουμε απο την συνείδησή – ταυτότητά μας, είναι οι αισθήσεις που έχουμε για αυτήν.
Οτιδήποτε μπορεί κάποιος να παρατηρήσει και να βιώσει για το μυαλό του, για το σώμα, για τον κόσμο, για την ζωή, έχει μόνο ένα μέρος στο οποίο μπορεί να εμφανιστεί!
Σε αυτή την συνειδητή εμπειρία. Στο νού.
Δεν λέω πως η ζωή είναι ένα όνειρο, αλλά σε νευρολογικό επίπεδο είναι ακριβώς σαν ένα όνειρο το οποίο περιορίζεται απο τα εξωτερικά ερεθίσματά μας. Και τα όνειρα που βλέπουμε όταν κοιμόμαστε είναι όνειρα που δεν περιορίζονται απο τα εξωτερικά ερεθίσματά μας.
Το μυαλό μας όμως είναι το μοναδικό πράγμα που έχουμε, το μόνο που μπορούμε να έχουμε. Όλοι προσπαθούμε με κάποιον τρόπο να επιστρέψουμε στην παρούσα στιγμή, και ψάχνουμε κάποιον αρκετά καλό λόγο για να είμαστε ευτυχισμένοι.
Εάν συνέχεια αναλωνόμαστε με το τί κάναμε, τί έπρεπε να είχαμε κάνει και τί θα μπορούσαμε να κάνουμε εάν είχαμε την ευκαιρία, θα χάσουμε τη ζωή μας. Δεν θα καταφέρουμε να συνδεθούμε με τη ζωή μας και τους άλλους ανθρώπους.
Το να είμαστε όμηροι της επόμενης σκέψης που θα έρθει απρόσκλητη στην συνείδησή μας δεν είναι χρήσιμο.
Εάν λοιπόν υπάρχει κάποιο αντίδοτο για τον φόβο του θανάτου και της απώλειας (το οποίο είναι συμβατό με τη λογική και δεν έχει θρησκευτικές προεκτάσεις), νομίζω πως μπορεί να βρεθεί εδώ.
Το νόημα της ζωής είναι αρκετά εμφανές νομίζω. Να δημιουργήσουμε κάποιον εσωτερικό κόσμο στον οποίο ο νούς μας θέλει να κατοικεί.
(μετάφραση απο ομιλία του Sam Harris μαζί με κάποιες δικές μου παρατηρήσεις)
Leave a Reply